With the reference to religious and cultural concerns, most of the Arabic language rules established by the authorities and those who concerned since the middle of the first century of Hijri calendar were conceptualized by the linguists and grammarians in the region. No doubt, this initiative is invaluable in terms of providing a convenience to non-Arabs and creating a conceptual language of science, especially the true understanding of the Holy Qur'an. However, along with easy and understandable concepts, many concepts that resemble each other have emerged although they have different functions in the sentence in this process and the concepts of “Worth” (Bedel) and “Declaration Attribution” (Atf-ı Beyan) stand out particularly among these concepts. If the definition, types and distinctive features of these two concepts are not known in an integrated way, it is highly likely to be confused with each other. This will make the meaning and translation problem encountered in verbal and written expressions more difficult. In this respect, in the article, different definitions of “Worth” (Bedel) and “Declaration Attribution” (Atf-ı Beyan) definitions, from the formation process to the evolution process, together with the different definitions, description, elements and especially functional similarities and differences between them and important determinations have been made towards the true understanding of both concepts.

Keywords: Grammar, Grammar Concepts, Concept of Worth, Types of Worth, Declaration Attribution Concept.

Dinî ve kültürel kaygılardan hareketle Hicri birinci yüzyılın ortalarından itibaren yetkililer ve ilgililer tarafından tespit edilen Arap dil kurallarının çoğu, yörede bulunan dilci ve gramerciler tarafından kavramsallaştırılmıştır. Elbette ki bu girişim başta Kur’ân-ı Kerîm’in doğru anlaşılması olmak üzere Arap olmayanlara bir kolaylığın sağlanması ve kavramsal açıdan bir bilim dilinin oluşturulması noktasında çok değerlidir. Fakat bu süreçte kolay ve anlaşılabilir kavramlarla beraber cümle içerisinde farklı fonksiyonlara sahip olmalarına rağmen birbirlerine benzetilen birçok kavram da ortaya çıkmıştır ki bu kavramlar arasında “Bedel” ve “Atf-ı Beyân” kavramları özellikle göze çarpmaktadır. Bu iki kavramın tanımı, çeşitleri ve ayırt edici özellikleri bütüncül bir şekilde bilinmediği takdirde birbirleriyle karıştırılma ihtimali oldukça yüksektir. Bu da sözlü ve yazılı ifadelerde karşılaşılan anlam ve çeviri problemini daha da zorlaştıracaktır. Bu açıdan makalede teşekkül sürecinden tekâmül sürecine kadar “Bedel” ve “Atf-ı Beyân” kavramlarının farklı tanımlamalarıyla beraber çeşitlerine, tanımlarına, amillerine ve özellikle de aralarındaki fonksiyonel benzerlik ve farklara değinilmiş, her iki kavramın doğru anlaşılmasına yönelik önemli tespitlerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: Arap Grameri, Gramer Kavramları, Bedel Kavramı, Bedelin Çeşitleri, Atf-ı Beyân Kavramı.