Türk edebiyatında Hoca Ahmed Yesevi’yi en güzel anlatanların başında Mustafa Necati Sepetçioğlu gelir. Anadolu’nun manevî mimarı olarak ele alınan Yesevi’yi son eseri olan “Yesili Hoca Ahmed” üçlemesinde ele alan Sepetçioğlu’nun bu eseri, dikkatli araştırmanın ve büyük bir emeğin ürünüdür. Doğumundan öncesini de içine alan, geniş bir zaman dilimini anlatır. Tarihî gerçekliği değiştirmemeye dikkat eden yazar, Yesevî felsefesini roman üslûbuyla anlatır. Yesevi üçlemesinin en önemli özelliklerinden biri eserin baştan sona sembollerle örülmüş olmasıdır. Zaten üçlemeye isim olan Sesler ve Işıklar, Hurmalığın Akdoğanı, Aydınlığın Mührü bile sembolik anlamlar taşır. Mustafa Necati Sepetçioğlu, bu çalışmasında Türk Tasavvuf Edebiyatında karşılaştığımız ”hurma” sembolünü romanın kurgusal yapısı içinde önemli bir anlatım unsuru haline getirir. Arabistan çöllerinden gönderilen bir tek hurma, Türkistan’ın verimsiz topraklarında hurmalık meydana getirir. Böylece edebiyatın gelenek boyutundan yararlanan Sepetçioğlu, roman kurgusuna bağlı olarak geliştirdiği diğer unsurlarla Türk Tasavvuf Edebiyatına ait olan bu terimi güçlendirir. Üçlemede tasavvuf terimlerinin çok fazla kullanılmış olması, esere mistik bir özellik kazandırmasının yanında anlama zenginlik ve derinlik kazandırır.

Anahtar Kelimeler: Hoca Ahmed Yesevî, Mustafa Necati Sepetçioğlu, roman, tasavvuf, hurma

Mustafa Necati Sepetcioglu is the first among those who are telling about Hodja Ahmet Yesevi in the most successful way. Sepetcioglu has dealt with Yesevi who is evaluated as a spiritual architect of Anatolia in his last work, the “Yesili Hoca Ahmet” (Hodja Ahmet from Yesi) trilogy. This work is a result of careful research and work hard. It tells about a long period, which includes the years previous to Yesevi’s birth as well. The author, who has been careful to protect historical reality, tells about Yesevi’s philosophy in a novel tone. One of the most important features of Yesevi’s trilogy is that this work is entirely weaved with symbols. Even the names of the trilogy; Sesler ve Isıklar (Sounds and Lights), Hurmalıgın Akdoğanı (Gerfalcon of Date Garden), Aydınlığın Mührü (Bright’s Seal); have symbolic meanings. Mustafa Necati Sepetcioglu transforms symbol of “date” that we encounter in Turkish Sufi Literature, an important element of expression in the novel’s fictional construction in this work. A date which is sent from the Deserts of Arabia, generates a date garden in arid soils of Turkistan. Thus, Sepetcioglu, who uses custom traits of literature, supports this Turkish Sufi Literature term with other elements which are improved by him in the fictional construction of novel. Sufi’s terms that are used substantially in the trilogy contribute to the work a mystic feature and bring profound meaning to the work as well.

Keywords: Hodja Ahmet Yesevi, Mustafa Necati Sepetcioglu, novel, Sufism, date