Van İli, taşıdığı stratejik konumdan dolayı doğu ile batı ticaret ve kervan yolları üzerinde yer almaktadır. Son derece önemli bir coğrafik yapısına sahip olan Van İli ve çevresine hakim olan her uygarlık başta dini eserler olmak üzere, sivil ve askeri mimari yapılar inşa etmiştir. Birer tapu niteliğinde olan mimari yapılar, inşa edildikleri dönemin ekonomik, siyasi, kültürel ve mimari seviyesi hakkında önemli ipuçları vermektedir. Van İli ve çevresi Osmanlı hâkimiyetine XVI. yüzyılın ortalarında girmiştir. XVI. ve XIX. yüzyıl içerisinde inşa edilen Van mimarisi Osmanlı Devleti’nin siyasi, ekonomik ve kültürel birer yansıması olarak, özellikle Van Kalesi ve Eski Van Şehri’nde gelişerek devam etmiştir. Bölge mimarisinin gelişmesinde yerel kaynaklar ve iklim koşulları dışında doğu sınır komşusu İran Büyük Selçuklu mimarisinin etkisi söz konusudur. Doğu, batı ve kuzeyi surlar ile çevrili olan kadim Van Şehri’nin kuzeyi doğal kaya oluşumu üzerinde şekillenen Van Kalesi mimari yapıları ile donatılmıştır. Kale ve şehirde oluşan mimari yapılar form, fonksiyon ve yapım özellikleri bakımından farklı ve homojen olmayan bir şekilde inşa edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Eski Van Şehri, Van Kalesi, Kent Mimarisi
|