Masal; olağanüstü özellikler barındıran, kahramanları doğaüstü güçler sergileyen, iyinin kötüyle mücadelesini ve iyilerin çoğunlukla kazandığını gösteren, muhatapları çoğunlukla çocuklar olsa da yetişkinler tarafından anlatılan ve dinlenen edebi bir türdür. Türk halk edebiyatının anonim ürünlerinden olan masallar evrensel nitelikli edebi ürünlerdir. Tarihî serüveni net olarak bilinmeyen bu ürünler sözlü olarak üretilir ve daha sonra yazıya aktarılır. Böylece kuşaklar arasında bir bağ sağlayarak kültürün ve geleneğin aktarımı sağlanır. Masal üzerine birçok disiplinde araştırmalar yapılmıştır. Masal incelemelerinde birçok tasnif biçimi ve metot uygulanmaktadır. Bunlardan biri de Max Lüthi’nin metin merkezli masal çözümleme yöntemidir. Bu yöntemegöre masallar tek boyutluluk, yüzeysellik, soyut biçim, tecrit ve dünyayı kapsama ilkeleri doğrultusunda incelenir ve masallarda yer alan anlatım öğelerinin bu ilkeleri kapsayıp kapsamadığı analiz edilir. Bu yöntem masallara dair genel bir kanıya varılması açısından oldukça dikkat çekicidir. Bir masalın özünde var olan ve değişmeyen unsurlar bu yöntemle tespit edilebilir. Bu çalışmada; Van masallarından seçilen örnekler, Max Lüthi’nin çözümleme yöntemi kapsamında tasnif edilmeye ve çözümlenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Masal, Van Masalları, Max Lüthi, metin merkezli masal çözümleme yöntemi

Tale is a literary genre that has extraordinary features, itsheroesexhibitsupernaturalpowers, show thestruggle of the good against the evil, and the winning of the good, and that is narrated and listened to by adults, although the addressees are mostly children. Tales, which are anonymous products of Turkish folk literature, are literary products of universal quality. These products, whose historical adventure is not knownclearly, are produced verbally and then transferred to writing. Thus, the transfer of culture and tradition is ensured by providing a link between generations. Research has been done on the fairy tale in many disciplines. Many classification types and methods are used in fairy tale studies. One of them is Max Lüthi's text-centered method of fairy tale analysis. According to this method, tales are analyzed in line with the principles of unidimensionality, superficiality, abstract form, isolation, and the world coverage, and it is analyzed whether the narrative elements in the tales include these principles. This method is quiteremarkable in terms of reaching a general conclusion about fairy tales. The elements that exist in the essence of a fairy tale and which do not change can be determined by this method. In this study, selected examples from Van fairy tales will be class ified and analyzed within the scope of Max Lüthi's analysis method.

Keywords: Tale, Van Tales, Max Lüthi, text-centered tale analysis method.