Urartu Krallığı, M.Ö. 1.binde Doğu Anadolu, Kuzeybatı İran ve Kafkaslar’da hüküm süren Yakındoğu toplumlarından biridir. Urartu, bu coğrafyada yaklaşık iki yüzyıla yakın varlık göstermiştir. Krallığın bu başarısındaki etkenlerden biri, yayılmacı bir siyaset izlemesidir. Bu siyasi anlayış doğrultusunda, Doğu bölgeleri, Urartu’nun hedefindeki bölgeler arasında yer almıştır.
Urartu’ya dair çalışmalarda refererans niteliği taşıyan yazılı belgeler, Doğu politikasında da başvuru kaynağı niteliği taşımaktadır. Bu belgelerden elde edilen veriler, Urartu Kralları’nın M.Ö. 9.-7. yüzyıllar arasında doğu bölgelerine askeri seferler düzenlediklerini ortaya koymaktadır. Başlangıçta dini niteliği bulunan bu seferlerin daha sonrasında askeri amaçla düzenlendiği görülmektedir. İşpuini ve Minua’nın .(M.Ö.830-810) ortak iktidarlık döneminde başlayan seferler; Minua’nın (M.Ö. 810-785/780) devleti tek başına yönettiği dönemde de devam etmiştir. Arkasından I.Argişti (M.Ö.785/780-764); II.Sarduri (M.Ö. 755-730); I.Rusa (M.Ö. 730-714/713); II. Argişti (M.Ö.713) dönemine kadar aşamalı olarak süren bu siyasi anlayış; II. Rusa (M.Ö.675) döneminde de son bulmuştur.
Bu bildiride yazılı belgeler ve arkeolojik verilerden yola çıkarak ışığında Urartu Krallığı’nın Doğu bölgelerine uygulanan politik yaptırımlar ortaya konulmaya çalışılacaktır. Bu doğrultuda Krallığın bölgeye yönelmesindeki etkenler ve bu sürecin sonuçları üzerinde durulacaktır
Anahtar Kelimeler: Urartu Krallığı, Doğu Politikası, Askeri Seferler.
|