Öğrenme sürecini ve başarıyı etkileyebilen birçok etkenden birisi bireyin motivasyonudur. Öz belirleyicilik kuramına göre bireyin motivasyonu ile ilgili üç temel kaynak bulunmaktadır. Bunlar özerklik, yeterlik ve ilişkili olma olarak belirtilmektedir. Bu ihtiyaçlar karşılandığında, bireylerin içsel motivasyonla bir işe girişebildiği belirtilmektedir (Shen, Huang ve Li, 2016). Bireylerin öz belirleyicilikleri en düşükten en yükseğe doğru değişebilen dışsal ve içsel motivasyon türleri olarak derecelenmektedir (Deci ve Ryan,1985; Deci, Vallerand, Pelletier ve Ryan, 1991). Öğrencilerin içsel ya da dışsal motivasyona sahip olmalarında öğrenme ortamının özellikleri ve öğretmenin bu ortamdaki davranışları önemli rol oynayabilmektedir.
Bu çalışmanın amacı, üniversite İngilizce hazırlık sınıfı öğrencilerinin öz belirleyicilik düzeyleri ile öğretmenlerinin özerklik desteğine ilişkin algıları arasındaki ilişkinin incelenmesidir. İlişkisel tarama modeli kullanılan çalışmada veriler iki ölçek aracılığıyla toplanmıştır. Üniversite hazırlık sınıfı öğrencilerinin öz belirleyicilik düzeylerini belirlemek için Şad ve Gürbüztürk (2009) tarafından Türkçe’ye uyarlaması yapılan “Öz Belirleyicilik Ölçeği (Dil Öğrenme Yönelimleri Ölçeği)”; öğrencilerin, öğretmenlerinin özerklik desteğine ilişkin algılarını belirlemek için Kanadlı ve Bağçeci (2013) tarafından geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılan “Öğrenme İklimi Ölçeği” kullanılmıştır. Çalışma 2015-2016 eğitim öğretim yılında Afyon Kocatepe Üniversitesi Yabancı Diller Yüksekokulu’nda öğrenim gören 159 üniversite öğrencisi ile gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizinde, betimsel istasitikler, t testi, ANOVA ve Pearson korelasyon analizi kullanılmıştır. Bulgulara göre; öğrencilerin öz belirleyicilik düzeyleri ile öğretmenlerinin özerklik desteğine ilişkin algıları arasında anlamlı ilişkiler olduğu görülmüştür.
Anahtar Kelimeler: Motivasyon, öğrenme iklimi, öz belirleyicilik, özerklik desteği
|