Diller tarihi gelişim süreçleri boyunca birbirlerinden etkilenmişlerdir. Bu etkilenmelerin boyutları dilden dile farklılıklar gösterse de genellikle kültürel etkileşmenin bir sonucu olarak ortaya çıkan sözcük alış verişi bütün dillerde yaygındır. Kültürel etkileşim yoluyla her dile olduğu gibi Türkiye Türkçesine de başka dillerden girmiş ödünç sözcükler bulunmaktadır. Edebî yazı dili olarak Anadolu’da, XIII. yüzyıldan itibaren varlık göstermiş ve bugün Türkiye Cumhuriyetinin resmi dili olan Türkiye Türkçesi bu süre içinde bazı dillere sözcük verirken bazı dillerden de çok sayıda sözcük almıştır. Bugün dilimizin söz varlığı içinde değerlendirilen ödünç sözcüklerin büyük bir bölümü Arapçadan alınmadır. Çoğu Türkiye Türkçesinin doğal kurallarına ve imlasına uydurularak kullanılmakta olan bu Arapça sözcüklerin temel dilin etkisi altında, seslik düzeyde, çeşitli değişmelere uğradıkları görülmektedir. Arapçadan alınma sözcüklerde ünlü ve ünsüzlerle ilgili olarak ortaya çıkan seslik değişmelerin hemen hemen tamamını Türkiye Türkçesinin kendi iç ve dış dinamiklerinin kurallarına göre açıklamak mümkündür. Bu çalışmada dilimize Arapçadan girmiş ödünç sözcüklerde, ünlü düzeyinde meydana gelen değişmeler ele alınmış, bu değişmelerin nedenleri, genelleşme düzeyleri ve hangi eğilimlerden kaynaklandıkları, Türkçe Sözlükten elde edilmiş verilerle ispatlanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: ödünç sözcükler, ünlü, ses olayları, ünlü değişmesi, ünlü uyumu, benzeştirme.

The interactions between the languages have been continued throughout their historical development processes. Although the extent of these influences differ for each language, word-exchange is common for all, and mostly occurs as a result of cultural interaction. There are words in Turkish of Turkey, taken, entered or borrowed from other languages through cultural interactions, as there are in other languages. Literary writing language started to exists in Anatolia from the beginning of the thirtteenth century, Turkish of Turkey, which is the official language of the Republic of Turkey, has imported a number of words from some languages as it has exported some words during the same period. Today, most of the borrowed words that our language is assessed within the vocabulary are taken from the Arabic language. It is seen that these Arabic words are used mostly by adapting to the natural rules and spelling of Turkish of Turkey under various influences under the influence of the basic language, at the sound level level. It is possible to explain almost all of the vocal changes that have emerged in relation to the vowels and consonants in the words taken from the Arabic language according to the rules of internal and external dynamics of Turkish of Turkey. In this study, the changes occurred in the Arabic borrowed words in our language were studied, and the reasons, levels of generalization and the origins of the trends of these changes are attempted to be proved on the data obtained from the Turkish dictionary.

Keywords: borrowed words, vowel, voice events, vowel change, vowel harmony, analogy.