Diller tarihi gelişim süreçleri boyunca birbirlerinden etkilenmişlerdir. Bu etkilenmelerin boyutları dilden dile farklılıklar gösterse de genellikle kültürel etkileşmenin bir sonucu olarak ortaya çıkan sözcük alış verişi bütün dillerde yaygındır. Kültürel etkileşim yoluyla her dile olduğu gibi Türkiye Türkçesine de başka dillerden girmiş ödünç sözcükler bulunmaktadır. Edebî yazı dili olarak Anadolu’da, XIII. yüzyıldan itibaren varlık göstermiş ve bugün Türkiye Cumhuriyetinin resmi dili olan Türkiye Türkçesi bu süre içinde bazı dillere sözcük verirken bazı dillerden de çok sayıda sözcük almıştır. Bugün dilimizin söz varlığı içinde değerlendirilen ödünç sözcüklerin büyük bir bölümü Arapçadan alınmadır. Çoğu Türkiye Türkçesinin doğal kurallarına ve imlasına uydurularak kullanılmakta olan bu Arapça sözcüklerin temel dilin etkisi altında, seslik düzeyde, çeşitli değişmelere uğradıkları görülmektedir. Arapçadan alınma sözcüklerde ünlü ve ünsüzlerle ilgili olarak ortaya çıkan seslik değişmelerin hemen hemen tamamını Türkiye Türkçesinin kendi iç ve dış dinamiklerinin kurallarına göre açıklamak mümkündür. Bu çalışmada dilimize Arapçadan girmiş ödünç sözcüklerde, ünlü düzeyinde meydana gelen değişmeler ele alınmış, bu değişmelerin nedenleri, genelleşme düzeyleri ve hangi eğilimlerden kaynaklandıkları, Türkçe Sözlükten elde edilmiş verilerle ispatlanmaya çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler: ödünç sözcükler, ünlü, ses olayları, ünlü değişmesi, ünlü uyumu, benzeştirme.
|