Türk dilinin ağızlarıyla ilgili yapılan ilk çalışma, 1074 yılında Kaşgarlı Mahmut’un Türk yazı dillerinin, lehçelerinin ve ağızlarının dil özelliklerini gösterdiği eseri Dîvânu Lugâti’t-Türk’tür. Türkiye Türkçesi ağızlarıyla ilgili yapılan çalışmalara baktığımızda bunların 1867 yılında Maksimov’un Karaman ağzıyla ilgili yaptığı çalışma ile başladığı görülmektedir. Bu tarihten günümüze kadar bu alanda yapılan çalışmaların sayısı yerli ve yabancı araştırmacılar tarafından hızlı bir şekilde artmıştır.
Türkiye Türkçesi ağızlarıyla ilgili hızlı bir şekilde artan bu çalışmaların hangi bölgede ve ne düzeyde yapılıp yapılmadığı bu alanda araştırma yapmak isteyenler için çok büyük bir önem arz etmektedir. Bu konuyla ilgili Tuncer Gülensoy ve Ercan Alkaya’nın beraber hazırladıkları Türkiye Türkçesi Ağızları Bibliyografyası adlı eser, bizlere Türkiye Türkçesi Ağızlarıyla ilgili 2009 yılına kadar (2010 senesinin de bir kısmı olmak üzere) yapılan çalışmalar hakkında bilgiler vermiştir. Biz de çalışmamızda, Türkiye Türkçesi ağız çalışmalarına katkıda bulunmak amacıyla, Türkiye’deki il ve ilçelerde Türkiye Türkçesi ağızlarıyla ilgili 2010-2013 yılları arasında yapılan lisansüstü seviyedeki çalışmaları kısaca tanıtmaya çalıştık. Çalışmamızda Ulusal Tez Merkezi’ni baz alarak 2010-2013 yılları arasındaki 45 yüksek lisans ve 14 doktora tezini gözden geçirdik.
Anahtar Kelimeler: Türkiye Türkçesi, Ağız Çalışmaları, Lisansüstü.
|