Arkeolojik turizm, arkeolojik kalıntıları koruma bilincini geliştiren, ulusal ve yerel kaynakları ekonomik açıdan destekleyen, kazanç sağlayan bir sektördür. Kültür turizminin bir dalı olan söz konusu sektör, arkeolojik sit alanlarına, müzelere, ören yerlerine yapılan turlarla, insanlara kültürlerin gelişim sürecini öğreterek onların kültür seviyesini arttırmaya yardımcı olur. Arkeolojik turizmin rotalarından biri olması gereken Van-Ayanis Kalesi önemli bir Urartu Kalesi ve yerleşimi olup, ören yeri olarak turizme kazandırılması gerekmektedir. Ayanis'in arkeolojik kalıntıları Van Gölü Havzası içerisinde kalan Van ili Tuşba ilçesine bağlı Ağartı Köyünde yer almaktadır. 1989 yılında kazılarına başlanan kalede sonraki yıllar içerisinde interdisipliner bir anlayış içerisinde çeşitli araştırmacılar tarafından çalışmalar yürütülmüştür.
Orta Demir Çağın en önemli uygarlıklarından bir olan Urartular Döneminde yerleşmeye sahne olan Ayanis'te hem krali yerleşimin hem de halka ait yerleşimin kalıntıları açığa çıkartılmıştır. Yaklaşık 2650 yıl öncesine ait mekânlar sistemli kazılarla ortaya çıkartıldıkça Ayanis Kalesi, arkeolojik turizmin güzergâhlarından biri haline gelmeye başlamıştır. Ayanis Kalesi ve hemen kalenin altında bulunan sahilin, gündelik geçiş güzergâhı olmaktan çıkarılıp, bilinçli ziyaretçilerin konaklayabileceği ve kırsalda istihdam olanaklarının arttırılabileceği bir duruma getirilmesi için acilen "Ayanis Kalesi ve Çevresinde Turizm, Arkeopark ve Rekreasyon Projesi"nin hayata geçirilmesi gerekmektedir.
Anahtar Kelimeler: Ayanis, Arkeolojik Yerleşim, Turizm, Proje, İstihdam
|