Bu çalışmada, doğa turizmi temelli rekreasyon aktivitelerinden olan tırmanış, yürüyüş ve bisiklet etkinlikleri ile uğraşan bireylerin etkinliğe özgü fiziksel sakatlık yada rahatsızlık yaşama ve yaşamama oranlarını belirleyerek etkinlik türüne göre rahatsızlıkların yada sakatlıkların sınıflandırılması amaçlanmıştır. Böylece doğa turizmi etkinlikleri düzenleyecek resmi kurumlar, spor kulüpleri ve katılımcılar için etkinlik öncesinde, esnasında ve sonrasında olası sakatlıkların ve rahatsızlıkların bilinmesiyle doğa turizmi açısından faydalı bilgiler ortaya konularak sürdürülebilirlik hedeflenmiştir. Çalışmanın örneklemini; 20 ile 40 yaş arası Van’ın merkezinde aktif olarak bu etkinliklere katılan, 18’i kadın, 57'si erkek olan, toplam 75 katılımcı oluşturmaktadır. Katılımcılar için hazırlanan bilgi formları sayesinde bu kişilerin demografik özellikleri, etkinliğe özgü fiziksel sakatlık ya da rahatsızlık yaşayıp yaşamama durumları elde edilmiştir. Bu veriler doğrultusunda frekans dağılımlarına bakılarak etkinlik türüne özgü rahatsızlık ya da sakatlık yaşama durumları belirlenmiştir. Cross-tap analizi ile de etkinlik türüne özgü sakatlık ya da rahatsızlık isimleri ile etkinlikler arası ilişki değerlendirilmiştir. Yapılan rekreasyon etkinliğinin türüne göre katılımcıların yaşadıkları sakatlık ya da rahatsızlıkların ise, yürüyüş etkinliklerinde; %26.7 diz sakatlıkları(n=4), %66.7 ayak bileği burkulması (n=10), tırmanış etkinliklerinde; %28.6 diz sakatlığı (n= 4), %57.1 ayak bileği burkulması (n=8), % 14.3 kas spazmı ve bisiklet etkinliğinde ise %11.1 (n=1) diz sakatlığı, %88,9'zu da (n=8) kas spazmı yaşadıkları belirlenmiştir. Bu sakatlık ve rahatsızlıkların etkinlik esnasında rastlandığı zamanlara bakıldığında ise etkinlik başında her üç etkinlikte de rastlanmadığı, bisiklet etkinliğinde etkinlik sonu, yürüyüş ve tırmanışta ise dönüş yolu ve etkinlik sonrası oluştuğu belirlenmiştir. Sonuç olarak katılımcıların %’ 50.7’sinin sakatlık ya da rahatsızlık yaşamış oldukları ortaya çıkmıştır. Sakatlık ve rahatsızlıkların neler olduğu ve etkinliğin hangi safhasında yaşanmış olduğu belirlenmiştir. Elde edilen bu sonuçların bilinmesi katılımcıların farkındalığını yükseltip daha bilinçli önlem almalarını sağlayarak sürdürülebilir doğa turizm potansiyelini arttıracağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler: doğa turizmi, rekreasyon, sakatlık, rahatsızlık, doğa sporları

This study has two different purposes. Firstly, it was aimed to catagorise the discomforts and injuries based on activity types by determining if individuals who are interested in nature tourism recreational activities such as climbing, hiking and cycling experience discomforts or injuries and by determining the rates of those who experience and those who do not. Thereby, it was aimed to reach sustainability by finding out useful information in terms of nature tourism with an awareness of possible injuries and discomforts before, during and after the activity. The target community included participants and official institutions and sports clubs that organise nature tourism activities. The sample consisted of 75 participants, residing in Van and actively performing such activities. Their age ranged from 20 to 40. 18 of the participants were female while 57 were male. Demographic information, in addition to injuries and discomforts peculiar to activities was determined by a questionnaire. In the light of acquired data, frequency distributions were examined and the results were specified according to activity types. With cross-tap analysis, the names of injury and discomfort peculiar to activities and the relation between activities were determined. Injuries and discomforts according to the type of recreation activity; trekking: 26.7% knee injuries (n = 4), 66.7% ankle sprain (n = 10), climbing (n = 4), 57.1% of ankle sprain (n = 8), 14.3% of muscular spasms, cycling: 11.1% (n = 1) knee injuries and 88.9% (n = 8) of muscle spasms. Injuries and discomforts did not occur at the beginning of the three activities, instead for cycling they occurred at the end of the activity while for climbing and trekking the problems were realized to occur on return or after the activities. In conclusion, it was found out that %50.7 of the participants suffered from injuries or discomforts. It was determined what the discomforts or injuries are and in which period they are experienced. It is believed that being aware of these results will help the participants take precautions more consciously by raising their awareness and it will increase the potential of sustainable nature tourism.

Keywords: recreation, injury, nature-based activities