Klasik Türk edebiyatında şairlerin hayatları, kişilik özellikleri, edebî kimlikleri gibi konularda bilgi vermeyi amaçlayan tezkireler, edebiyat tarihinin temel biyografik kaynaklarındandır. Bu çalışmada 18. yüzyıl tezkireleri arasında önemli bir yere sahip olan Âdâb-ı Zurafâ adlı eser üzerinde durulmuştur. Süslü nesir tarzında, Salim Efendi'nin Tezkiretü'ş-şuara'sına zeyl olarak yazılan Âdâb-ı Zurafâ, 1720-1734 yılları arasındaki şair ve yazarlardan 375 tanesine dair biyografik ve edebî bilgiler içerir. Râmiz'e ait olan bu eser, şairlerle ilgili verilen bilgilerin tafsilatlı ve isabetli olması yönüyle, önemli bir yere sahiptir. Tezkirenin dili oldukça ağırdır. Uzun terkiplerle dolu sanatlı söyleyişlere rağmen eser, oldukça akıcı bir üslupla kaleme alınmıştır. Şairlerle ilgili genel bir sıralama düzeni hemen hiç bozulmadan tezkirede aktarılan bilgiler; isim, mahlas ve unvan; zaman ve mekâna dair anlatımlar; aile, soy ve akrabalık, şairin son durumu ve vefat başlıkları altında incelenmiştir. Söz konusu tezkirede, şairlerin özellikle hayatlarına, akrabalık ilişkilerine, konumlarına, mesleklerine, intisap ettikleri tarikata dair detaylı bilgilerin sunulmasına verilen önem dikkat çekmektedir.

Anahtar Kelimeler: Râmiz, Âdâb-ı Zurafâ, tezkire, biyografi

Tezkires, which aims to tell about writers’ life, their literary character and their attributes, are the main biographic source of literature history. Adabi Zurafa, which is amongst the most important works in 18th century is mentioned in this work. Adabi Zurafa which was written as an addition to Salim Efendi’s Tezkirretü'ş-şuara and has an ornate, tells us about the writers’ life who lived between 1720-1734. There are 375 writers mentioned in this work. This work is successful in the way that it was accurate in telling us the lifes of writers. It is also written by Ramiz. The language of the collection of biographies is quite flowery. In spite of articulated completions, it has a fluent style. The informations about the poets is composed of name, nickname, unvan, title; information about time and place consist of family, ancestry, relationship, latest situation of the poet and death. In this collection, especially, the attention is grabbed to poets’ lives, relationship with relatives, poets’ positions and their jobs and their sects.

Keywords: Râmiz, Âdâb-ı Zurafâ, tezkire, biography