19. yüzyıl Azeri sahasının önemli şairlerinden olan Seyyid Ebul-Kasım Nebâtî (Ö.1873), hem klasik Türk edebiyatı hem de halk şiiri tarzında yazdığı manzumeleri ile tanınır. Nimetullahî tarikatına intisap ederek, tarikatının öğretilerini yaymak için çevresine müritler toplamış olan şair, sûfî bir kimliğe sahiptir. 1812 yılında Karadağ’ın Üştibin kasabasında dünyaya gelen Nebâtî, eğitimli ve dindar bir aileye mensuptur. Küçük yaşlardan itibaren babasından aldığı eğitimin yanı sıra, tasavvufi kaynaklarla birlikte, pek çok şairin divanını da okuyup Azerbaycan’ın birçok yerini gezmiştir. Bu sebeple hem sözlü hem de yazılı Azerbaycan edebiyatı ürünlerine aşinadır. Şiirlerinde Mecnûn, Mecnûnşâh, Hançobânî ve Nebâtî mahlaslarını kullanmaktadır. O, İran'da Kaçarlar döneminde yaşamış ve bu dönemin siyasi ve sosyal olaylarının izlerini zaman zaman eserlerine yansıtmıştır. Yaşadığı karmaşık ve sıkıntılı zamanlar, kişiliği üzerinde derin bir tesir bırakmış; şiirlerinde, dünya görüşünü kararsız, çelişkili, bazen de karamsar bir biçimde ortaya koymasına neden olmuştur. Bazen Zerdüşt, bazen mülhid bazen de Agnostik olarak tarif edilen şairin, Hz Ali'ye olan derin sevgisi ve bağlılığı eserlerinden kolayca anlaşılabilmektedir.

Anahtar Kelimeler: Nebâtî, 19. yüzyıl Azeri Şiiri, Nimetullahiyye Tarikatı

Seyyid Ebul-Kasım Nebati, one of the prominent poets in the 19th century Azerbaijani poetry, is well-known with his poems both in classical Turkish literature and folk literature.In addition to this,he has a sufic identity, attending to Nimetullahi sect and gathering disciples around himself to spread the doctrines of the sect. Nebâtî, who was born in Üştibin town of Karadağ(Montenegro) in 1812, is a member of an educate dandreligous family. Along side thee ducation that he receives from his father from an early age, he read scollected poems of many poet sand travelsto a lot of places in Azerbaijan. Fort his reason he is familiarto both oral and written literary works of Azerbaijan. He uses the pseudonyms “Mecnun”, ”Mecnunşah”, ”Hançobâni” and “Nebati”. He lives during the Kaçarsera in Iran and from time to time reflect sthemarks of political and social events of that period on his works. Complicate dand troubled times which he goes through leave indelible marks on his personality; cause him to manifest his world view in his poem sirresolutely, paradoxically, and some times moodily. Being described sometimes as a zoroastrian, sometimes a hereticand sometimes as an Agnostic, the poet’s deeplove and devotionto Ali can be easily understood from his works.

Keywords: Nebâtî, 19. Century Azeri Poems, Nimetullahi cult