Doğu Anadolu bölgesinde bulunan Muş Eski Çağlar’dan beri yerleşim görmüş, önemli kültür bölgelerimizden biridir. Malazgirt ve Bulanık Ovalarının oluşturduğu kuzeydoğu bölümü ise coğrafi konumu gereği farklı bir kültür bölgesi oluşturmaktadır. Gürcistan, Azerbaycan, Ermenistan, Nahcivan, Kuzey ve Kuzeybatı İran, Ülkemizin Doğu Anadolu Bölgesi ile Kuzey Suriye ve Levant topraklarının önemli bir kısmına yayılmış olan Erken Transkafkasya Kültürü, Geç Kalkolitik Çağ ve İlk Tunç Çağında var olmuş bir kültürdür. Arkeologlar arasında bu kültürün yayılım alanı, var oluş süreci ve kendine özgü nitelikleri konusunda henüz bir görüş birliği oluşmamıştır. Diğer bir deyişle belirtilen konularda farklı görüş ve öneriler bulunmaktadır. Bu durumun temel nedeni kültürün çok geniş bir coğrafyaya ve yaklaşık 2000 yıl kadar süren uzun bir döneme yayılmış olmasıdır. Bu çalışmada, başkanlığımızdaki bir ekip tarafından, 2009 ve 2010 yıllarında yürütülen yüzey araştırmalarında tespit edilen bilgi ve bulgular, özellikle ele geçen çanak-çömlekler ışığında, yukarıda ifade edilen tartışmalara girilmeden, söz konusu kültürün Malazgirt, Bulanık ve Liz Ovalarındaki varlığı ve yerleşim alanları irdelenmeye çalışılmıştır. Araştırma alanımızda henüz herhangi bir arkeolojik kazının yapılmamış olması, kültürün bu bölgedeki varlığını belirleme açısından yüzey araştırmaları sonuçlarını oldukça önemli kılmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Muş, Malazgirt ve Bulanık, Erken Transkafkasya, yerleşimler, çanak-çömlek

Muş city, located in the Eastern Anatolia, is one of the most significant cultural areas that have been inhabited throughout the ancient ages. Its northeastern part, consisted of Malazgirt and Bulanık plains, is different cultural region due to its geographic position. Early transcaucasian culture, spread over a significant part of Georgia, Azerbaijan, Armenia, Nakhichevan, North and Northwest Iran, Eastern Anatolia , northern Syria and Levant lands, was also a culture that existed also in the Chalcolithic and the Early Bronze Ages. Furthermore there is no alignment among archaeologists on the origin, extension area, process of existence and original distinctive specialties of this culture. In other words there are different suggestions and opinion on the aforementioned issues. The main reason of it is that the culture spreads out a very wide geography and lasts for about 2000 years. In this study we revealed some new evidences and data gathered during the researches carried out by our team in 2009 and 2010 without mentioning various discussions on the topic.Particularly in the light of the pottery collected from the surface, the trace and settlements of this culture in the Malazgirt, Bulanık and Liz plain were investigated. The fact that no archaeological excavations have been carried out so far in our research area, the results of the surface surveys are very important in terms of determining the presence of the culture in this area.

Keywords: Muş, Malazgirt and Bulanık, Early Transcaucasia, settlements, pottery