Ülkemizde İslamın etkisiyle büyük halk kitleleri, Ramazan ayına özel bir ilgiyle yaklaşmış ve bu ayda yapmaları zorunlu olan ibadetleri bir şölen havasında icra etmişlerdir. Bu ay içinde yaşatılan birçok gelenek, dini bir gereklilik olmanın ötesine geçerek halk kültürünün bir parçası olmuştur. Kutsal zaman olarak Ramazan, bu sayede ciddi kültürel öğeler biriktirmiş ve bunlar nesilden nesile aktarılmıştır. Bu ayda yapılması gereken ibadetin oruç tutma olması, yeme-içme ile ilgili bazı ritüellerin de ortaya çıkmasına neden olmuştur.
Çalışmada kutsal zaman olarak Ramazan ayında Van’ın işlek caddeleri, iftar ve sahur arasındaki zaman diliminde gözlenmiştir. Çalışmada kutsal zamanların sokak kültürüne yansıyan etkilerinin ortaya çıkarılması hedeflenmiştir. Öte yandan Ramazan ayında yaşatılan gelenekler, yakın tarihteki uygulanış biçimleriyle kıyaslanmıştır. Toplumun her kademesinde birlik olma bilinciyle ve mükemmel bir uyumla yaşatılan bu uygulamalar; “gelenek”, “şehir”, “modern” kavramları üzerinden irdelenmiştir. Bu bağlamda Van’ın merkez mahallelerinden gözlem yöntemiyle veriler derlenmiştir. Toplanan veriler folklor biliminin gerektirdiği şekilde incelenerek sonuca ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Ramazan, kutsal zaman, gelenek, kültür,, folklor.
|