Kur'an'da din kavramı, Yüce Allah'a nispetle hâkimiyet, itaate zorlama, hesap sorma, ceza; insana nispetle teslimiyet ve itaati gerektirir. Bu iki yönlü münasebeti sağlayan ise, ilâhî kanunlardır. Şayet toplumda ilâhî hükümler icra ediliyorsa, Allah'ın dinine tabii olunmuş demektir. Fakat ilâhî hüküm dışında başka bir unsurun egemenliği yürürlükte ise, Allah'ın dini benimsenmemiş manasına gelir. "Din adamları" kavramı, klasik İslâmî literatürde bulunmayan bir kavramdır. Tarih boyunca, din ile din adamları arasında oldukça yakın bir ilişki olduğu görülmektedir. Din adamları, toplumda dini geleneğin teşekkülünde ve eğitim-öğretim yoluyla sonraki nesillere aktarılmasında başlıca aktör olmuşlardır. Öte yandan kimi insanlar, Yüce Allah'ın dinini ve kitabını bir kenara bırakarak din adamlarının yorumlarını benimsemişlerdir. Din adamı sınıfı genelde menfi bir çağrışım yapmaktadır. Ancak din adamları, dinin özüne ve kaynaklarına sadık kaldıkları oranda dinin yaşanmasında ve sonraki nesillere aktarılmasında olumlu katkıları olmuştur. Çalışmamızda Kur'an'da din adamlarına yapılan eleştiriler mevzusu işleneceği için, ağırlıklı olarak dine menfi etkisi olan din adamları; bu etkinin sebep ve sonuçlarını ele almaya çalışacağız.
Anahtar Kelimeler: Din, din adamı, vahiy, ahbâr, âlim.
|