Gurlular 552-612/1157-1216 yılları arasında Gazne ve Herat sınırlarında bulunan Afganistan’ın dağlık bölgesinde bağımsız bir devlet kurmuşlardır. Bu devletin kuruluşundan önce hanedana mensup şahsiyetlerin bölgede federatif bir şekilde hüküm sürdükleri bilinmektedir. Bağımsızlığa giden süreç yaklaşık olarak iki yüz yıl sürmüştür. X. asrın ortalarından itibaren Gur hanedan üyelerinin komşu devletlerle bir takım mücadelelere giriştikleri görülmektedir. Bunlardan ilki Gazneliler Devleti’dir. 352/963 yılında Gazne şehrinde Alptegin tarafından temelleri atılan bu devlet, Sebüktegin zamanında sağlam temeller üzerine oturtulmuş ve teşkilatlı bir yapıya bürünmüştür. Mahmud b. Sebüktegin’in hüküm sürdüğü yıllar ise (388-421/998-1030) Gazneli Devleti’nin en parlak dönemini ihtiva etmektedir. Gurlu-Gazneli münasebetlerinin Sebüktegin’in iktidarı zamanında başladığı, kaynaklardan anlaşılmaktadır. Karşılıklı ilişkilerin pek de dostane bir hal almadığı bu dönem ve yaşanan savaşlar Gur bölgesinin doğu kısmının Gaznelilerin hâkimiyeti altına geçmesi ile neticelenmiştir. Ancak Sultan Mahmud döneminde Gurluların itaatten çıkmaları iki devleti bir kez daha karşı karşıya getirmiş ve yeni bir mücadele safhası başlamıştır. Gurlu-Gazneli askeri harekâtlarının en somut örneklerinden biri olarak sayılabilecek Âgengerân Savaşı, neticeleri itibarı ile her iki devlet için de en önemli savaşlardan biridir. Bu çalışmada zikredilen savaşa giden süreç ve bu savaşın sonuçları değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Gurlular, Gazneliler, Âhengerân Savaşı, Gazneli Mahmud, Muhammed b. Sûrî.

Between the years 552-612 / 1157-1216, the Ghurids established an independent state in the moun-tainous region of Afghanistan, located on the borders of Gazna and Herat. It is known that personal figures belonging to the dynasty prevailed in the region before the establishment of this state. The process leading to independence took approximately two hundred years. It is seen that the members of the Gur dynasty have engaged in some struggles with the neighboring states since the middle of the X century. The first of these is the Ghaznavid State. This state, whose foundations were laid in 352/963 in Gazna city by Alptegin, was built on solid foundations in the time of Sebüktegin and took on an organizational structure. The years when Mahmud b. Sebüktegin (388-421/998-1030) ruled included the brightest period of the Gazneli State. It is understood from the sources that the relations of the Ghurids-the Ghaznavids started in the time of Sebüktegin’s rule. This period, when the mutual relations did not become very friendly, and the wars that took place resulted in the eastern part of the Gur region under the domination of the Ghaznavids. However, during the reign of Sultan Mahmud, disobedience of the Ghurids brought the two states once again and a new struggle phase started. The Battle of Âhangaran, which can be considered as one of the most concrete examples of the Ghurids-the Ghaznavids military operations, is one of the most important battles for both states. In this study, the process leading to the war mentioned and the results of this war were evaluated.

Keywords: The Ghurids, The Ghaznavids, The Battle of Agangaran, Mahmud of Ghaznavid, Muhammed b. Suri.