Gevaş’ta Ortaçağ ve sonrası İslam dönemine ait kültür varlıkları kısıtlı olarak günümüze ulaşmıştır. Bu anlamda ilçenin İslam dönemlerine ait en önemli eser grubunu tarihi mezarlıklar ve mezar taşları oluşturmaktadır. Gevaş ve çevresinde Türk-İslam dönemine ait tarihi değer taşıyan dört mezarlık bilinmektedir. Hişet, Beyler, Misra ve Görentaş Köyü Mezarlığı olarak isimlendirilen bu mezarlıkların yanı sıra Gevaş’ta bilinmeyen bir tarihi mezarlık, Dilmetaş (Zive-Hacızive) Köyü’nde bulunmaktadır. Bugün de kullanılmaya devam eden mezarlık, önemli bir ziyaretgâh konumundaki Hacı Zübeyd (Zübeyd-Zive) Türbesi’nin etrafında gelişmiştir. Dilmetaş Köyü mezarlığında tespiti yapılan mezarların büyük bölümü 19. yüzyıl sonu- 20. yüzyılın başına aittir. Bununla birlikte kitabesi çözümlenerek M.1524-1525 yılına ait olduğu belirlenen bir mezar, burada tespit edilen en erken tarihli mezardır. Mezarlığın 16. yüzyıldan itibaren kullanıldığını belgeleyen baş şahidesinin ön yüzündeki usta kitabesi, bölgenin mezar taşı geleneği açısından farklı bağlantıların kurulmasına da yardımcı olmaktadır. Gevaş’taki diğer mezarlıklara göre daha geç örnekleri içinde barındıran Dilmetaş Köyü Mezarlığı’ndaki şahideler, yörede geleneğin güçlü biçimde devam ettiğinin de göstergesidir. Büyük çoğunluğunun halkın saygı duyduğu manevi şahsiyetler ve bey ailelerine ait olduğu tespit edilen bu mezarlar, bölgenin yakın dönem siyasi yaşamı ve inanç kültürü hakkında da kaydadeğer bilgiler sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Mezarlık, mezar taşı, şahide, sanduka, kitabe

Cultural properties belong to Islamic period of Middle Age and after was reached today Gevaş. In this respect, the most important artifact group belongs to Islamic era is comprised of historical graveyards and gravestones. Four graveyards belong to Turkishh-Islam period having historical value are known in Gevaş and around. Besides these graveyards called as Hişet Graveyard, Beyler Graveyard, Misra Graveyard and Görentaş Village Graveyard, an unknown historical graveyard is available in Gevaş, which is in Dilmetaş (Zive-Hacızive) Village. Continued to be used in our day too, graveyard was developed around Haji Zübeyd (Zübeyd-Zive), Tomb, being a significant visit area. Majority of the graves in the graveyard that are detected belong to the end of 19th century and beginning of 20th century. Besides this, a grave, the epitaph of which was settled and determined to belong to 1524-1525, is the grave belongs to earliest date. Master epitaph in the front face of head stone of the grave documenting that the graveyard was used since 16th century helps establishing different connections in terms of gravestone tradition of the region. Containing late examples compared to other graveyards in Gevaş, gravestones in Dilmetaş Village Graveyard are indicators of the fact that the tradition strongly continues in the territory. Determined to be possessed by spiritual personalities and their families, respected by majority of the people, these graves present remarkable information on recent period belief culture of the territory.

Keywords: Grave, gravestones, epitaph, inscription, ornamentation