Avcı-toplayıcı toplumlardan uygar toplumlara uzanan dünya tarihinde medeniyetlerarası etkileşimlerin ve değişimlerin ana mekanı/coğrafyası olan Afro-Avrasya sistemi, modern dünya sisteminin varsayıldığı gibi 1500’de uzamsal genişlemesini tamamlaması ve modern Avrupa sisteminin inşa edilmesiyle birlikte “Eski Dünya” kavramsallaştırmasıyla arka planda bırakılmıştır. Bu dönüşümde Afro-Avrasya sistemi tarihsel akıştaki merkezi bağlamından koparılarak parçalara ayrılmış ve bu parçalar dünya sisteminde merkez-çevre ilişkileri açısından yeniden tanımlanmıştır. Modern dünya sisteminin oluşumunun ve Batı dünyasının merkeze uzanan tarihsel dönüşümünün açıklanmasında Afro-Avrasya uluslararası sistemi ve onun aktörleri, medeniyetleri ve/veya bölgeleri arasındaki etkileşimler anahtar rol oynamaktadır. Bu bağlamda bu çalışmanın amacı, dünya sistemi kuramından yola çıkarak Afro-Avrasya sisteminin küresel dönüşümlerdeki rolünü 1500 öncesi ve sonrasındaki kırılma, kopuş ve süreklilikleri ile değerlendirmektir.
Anahtar Kelimeler: Afro-Avrasya Uluslararası Sistemi, Dünya Sistemi Kuramı, Merkez-Çevre ilişkileri.
|