II. Dünya Savaşında Türk dış politikası, savaşın seyrine göre değişik görünümler aldı. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü her yılın Kasım ayının ilk gününde TBMM’de yaptığı konuşmalarla dış politikadaki farklılaşmaları deklare etti. Türkiye savaşın ilk yıllarında (Eylül 1939- Haziran 1941) iki devasa güç Almanya ve SSCB’nin işgal tehdidiyle karşı karşıya kaldı. Barbarossa Harekâtı’ndan sonra görece daha güvenli bir dönem geçirdi. Savaşın sonucunun belli olmaya başlamasından sonra bu defa SSCB’nin siyasal varlığına yönelik düşmanca politikalarıyla yüzleşmeye başladı. Türkiye, savaş boyunca elindeki bütün diplomatik araçları kullanarak bağımsızlığını korumaya ve işgal tehditlerini boşa çıkarmaya çalıştı. Almanya yanlısı Türkçü-Turancı akımlar da bu amaç doğrultusunda hükümetin dış politikada kullandığı unsurlardan biri oldu. Çalışmanın iki temel amacı söz konusudur. Birincisi, Türk dış politikasındaki konjonktürel değişimleri bu politikaların ana aktörü İnönü’nün meclis konuşmaları üzerinden irdelemektir. İkincisi dış politika da ki dönemsel farklılıkların Türk hükümetinin Türkçü-Turancı akımlara karşı politikalarına yansımalarını belirlemektir.

Anahtar Kelimeler: İsmet İnönü, Türk dış politikası, Türkçü-Turancı Akımlar, Almanya, SSCB

In World War II, the Turkish foreign policy varied according to the course of the war. President İsmet İnönü declared the differences in foreign policy with his speeches at the Turkish Grand National Assembly on the first day of November of every year. Turkey in the first year of the war (September 1939- June 1941) was faced with the threat of occupied by the two colossal forces Germany and the USSR. After Operation Barbarossa, It was been passed to a relatively safer period. After the result of the war began to become clear, this time ıt started to face hostile policies towards the political existence of the USSR. Turkey, using all diplomatic means to preserve the independence and the threat of invasion during the war in the hands tried to frustrate. Pro-German Turkic-Turanist movements were one of the elements used by the government in foreign policy for this purpose. The study has two main aims. The first one is to examine the cyclical changes in Turkish foreign policy through the speeches of İnönü, the main actor of these policies. The second one is to identify the reflections of the periodic differences in foreign policy on the Turkish government's policies towards Turkic-Turanian movements.

Keywords: İsmet İnönü, Turkish foreign policy, Turkist-Turanist Movements, Germany, USSR