Doğal, kültürel ve tarihi alanların korunması, sürdürülebilirliğinin sağlanması amacı ile ülkesel kalkınma sürecinde doğal ve tarihi alanlar milli park olarak ilan edilmektedir. Kop Dağı Müdafaası Milli Parkı; 2016 yılında Bayburt ili Merkez ilçesi ile Erzurum ili Aşkale ilçesi arasında konumlanmış Türkiye’nin 42. Milli parkı olarak tescillenerek koruma altına alınmıştır. Kop Dağı Müdafaası Milli Parkı sahip olduğu doğal değerlerinin yanında I. Dünya Savaşı’nda Rus ordusunun durdurulmasında büyük önem taşıması ve gerek savaşın gerekse Türklerin geleceğinin seyrini değiştiren önemli bir cephe olması nedeni ile tarihi ve anıtsal değere sahip bir alandır. Tarihi çok daha eski dönemlere dayanan alan tarihi ipek yolu güzergahının tam ortasında yer almakta, yörede ipek yolu kalıntıları halen bulunmaktadır. Kop Dağı Müdafaası Milli Parkı alanın tarihi değeri ve alan içerisinde bulunan çok sayıda şehitliklerinin yanı sıra nesli tehlike altında olan Stschys Bayburtensiz isimli endemik bitki varlığı ve Türkiye’nin en zengin kelebek alanlarından biri olması, 10’u endemik 37’si nadir olmak üzere 134 kelebek türünü barındırması nedeni ile milli park statüsünü almıştır. Türkiye ulusal tarihinde önemli bir yere sahip olan bu cephenin tarihi kimliği, milli parkın sürdürülebilir kalkınma ve doğal kaynak değerlerinin gelecek nesillere iletilmesi önem taşımaktadır. Bu kapsamda gerçekleştirilen bu çalışma ile söz konusu milli parkın kaynak değerleri irdelenerek, sorun ve olanakları ortaya konarak gerek ülke ekonomisine katkı sağlaması gerek sorumlu ekolojik temelli turizm yaklaşımı olan ekoturizm açısından değerlendirilmesine yönelik öneriler gerçekleştirilecektir. Yerel ve ulusal ölçeklerde tarihi, doğal ve kültürel değerlerin envanter oluşturulması ve benzer çalışmalara örnek teşkil etmesi amaçlanmıştır. Ekoturizm olgusu irdelenerek bileşenleri ortaya konmuş, ekoturizm aktiviteleri ile alanı ziyarete gelecek hemen her yaş grubunun ülke tarihi ile ilgili önemli olaylara sahne olmuş bu tür alanlar ile ilgili bilgi edinmeleri ve deneyim yaşamaları hedeflenmiştir. Yanı sıra Kop Dağı Müdafaası Milli Park alanı için ekoturizm temelli koruma ve kullanım önerileri geliştirilmiş, bölgenin turizm potansiyeli göz önünde bulundurularak yörenin kalkınması ve sürdürülebilirliğine alternatif kullanım yaklaşımları tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Milli park, Kop Dağı Müdafaası, Koruma, Ekoturizm, Bayburt, Erzurum

In order to conserve and sustain natural, cultural and historical values, areas subject to these values are restricted as national parks. “Kop Dağı Müdafaası Historical National Park” which is sıtuated between the cities of Bayburt and Erzurum was restricted in 2016 as the 42nd. national park of Turkey. “Kop Dağı Müdafaası Historical National Park” is important as being a defense area against Russian army during The First World War as well as it’s natural, historical and memorial values. Although 9.700 people were died and 15.000 people were injured during the battle; Turkish army had won the battle in a great victory. So, the area has a great memorial, historical and symbolic value. Besides, the area situated on the mid point of old silk road exceeds its cultural value. On the other hand, there are the cemeteries of the died soldiers during in the war adding values to the area. Besides the area is in habiting an endemic plant namely “ Stschys Bayburtensiz” and a rich habitat of butterflies as well as local plants and 37 rare mıgue butterfly species. In this context, the conservation of the area with it’s historical identity and natural resource values gains importance. In this study, first of all the enviromental resources of the area were identified and the problems and potentials of the national park and it’s near environs were set. Then, ecoturism approach will be discussed in case of all these components. At the final stage on one hand suggestion about the conservation and usages for “Kop Dağı Müdafaası Historical National Park” area in the frame of ecoturism were be proposed; on the other hand, alternative usages and potentials for the devolopment and sustainability of the area in case of ecoturism as for as it’s tourism potantial is discussed.

Keywords: National park Kop Dağı, Conservation, Ecotourism, Bayburt, Erzurum