Bu araştırma, Osmanlı İmparatorluğu’nun önemli siyasal, ekonomik ve sosyal değişimler yaşadığı 19. yüzyılın ikinci yarısından – 1864 yılı – itibaren Anadolu menşeli Osmanlı halılarının İzmir Limanı aracılığıyla yurt dışına ihracatını incelemektedir. Araştırma, Osmanlı halılarının özellikle de Batı Anadolu’daki üretim merkezlerinin üretim miktarları üzerine bir değerlendirmede bulunduktan sonra Osmanlı halılarının yüzyılın ikinci yarısından 1908 yılına kadar olan dönemdeki ihracatını istatistiksel veriler üzerinden değerlendirmektedir. Bu değerlendirme yapılırken İngiltere’nin Osmanlı halılarının önemli bir alıcısı olduğu ve bu önemini uzun yıllar sürdürmesindeki etkenler üzerinde durulmuş ve İzmir Limanı’nın bu anlamdaki önemi incelenmeye çalışılmıştır. Anadolu menşeli halıların İzmir Limanı aracılığıyla yapılan ihracatının istatistiksel değerlendirilmesi yapılırken esas kaynak grubu olarak İngiliz konsolosluk raporları kullanılmıştır. Osmanlı dış ticaret istatistiklerinin ilk defa 1878 yılında yayımlandığı göz önüne alındığında 1878’den önceki tarihsel sürecin takip edilebilmesi ve Osmanlı halılarının ihracatını anlamak ve değerlendirmek adına İngiliz konsolosluk raporlarının önemli bir kaynak grubunu teşkil ettiği anlaşılmaktadır. Bu önemli kaynak grubu kullanılarak Anadolu – Osmanlı halılarının 1908 yılına kadar olan süreçteki ihracatı seçili yıllar bazında miktar ve değer olarak açıklanmaya ve bu şekilde halı ihracatının 1864 – 1908 yılları arasındaki dökümü çıkarılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Anadolu – Osmanlı Halıları, İzmir Limanı, İhracat, Dış Ticaret, İngiltere

This research examines the export of Anatolian origin Ottoman carpets to abroad through İzmir Port since the second half of the 19th century - the year 1864 - when the Ottoman Empire experienced significant political, economic and social changes. After evaluating the production quantities of Ottoman carpets, especially production centers in western Anatolia, the research evaluates the exports of Ottoman carpets from the second half of the century to 1908, based on statistical data. During this evaluation, it has been emphasized that England is an important buyer of Ottoman carpets and the factors that have sustained this importance for many years and the importance of Izmir Port in this sense has been tried to be examined. While making the statistical evaluation of the exports of Anatolian origin carpets made through Izmir Port, British consular reports were used as the main resource group. Considering that Ottoman foreign trade statistics were first published in 1878, it is understood that the British consulate reports constitute an important resource group in order to be able to follow the historical process before 1878 and to understand and evaluate the export of Ottoman carpets. By using this important group of resources, the export of Anatolian – Ottoman carpets in the process up to 1908 was explained as quantity and value on the basis of selected years, and thus the breakdown of carpet exports between 1864 and 1908 was tried to be itemized.

Keywords: Anatolian - Ottoman Carpets, Izmir Port, Export, Foreign Trade, England